پایگاه اطلاع رسانی ایل گرگیج

اسطوره ی پیدایی طایفه گرگیج

  یکی از مباحثی که همیشه در مورد طوایف و قبایل کهن مطرح است ،وجه تسمیه یا نحوه ی پیدایی آن است.

  ما در این مقال اندک به اسطوره هایی که از قدیم الایام در مورد پیدایی قبیله ی گرگیج بوده می پردازیم.

 گرگیج ها که هم اکنون علاوه بر سیستان و بلوچستان در هرمزگان(شهرستان جاسک و ...) ،سرخس ،بخش هایی از گلستان،کرمان(موسوم به گورگندی ها) و حتی در کشور ترکمنستان و پاکستان جمعیت هایی را به خود اختصاص داده اند.اما علت این نام گذاری چیست و آیا این نام ارتباطی با گرگ دارد یا نه و ...ما به همین موضوع می پردازیم.

 باید یاد آور شد تلفظ گرگیج در بین بلوچ ها به شکل gowrgeyj است؛بنابراین هیچ ارتباطی با گرگ ندارد بلکه این تلفظ غیربلوچ هاست.

  درمورد علت این نام گذاری دو روایت وجود دارد:

1- حاکم منطقه ای اعلام می دارد هر کس بتواند یک گور خر را زنده شکار کند من دختر خود را یه عقد او در می آورم و جد گرگیج ها با راهنمایی های یک پیر موفق می شود دختر حاکم را از آن خود کند و از آنجا فرزندان او به گرگیج منسوب می شوند یعنی شکارچی گور خر

2- جد گرگیج ها انسان عابدی بوده که وقتی می خواهد به حج عزیمت کند ،همسرش باردار است .او دعا میکند:"خدایا فرزندم را به تو می سپارم،نگهبانش باش!" .او وقتی بعد از مدت ها از حج بر می گردد به او می گویند : "فرزندت به دنیا آمد و زنت فوت شد و چون کسی از او نگهداری نمی کرد او را به همراه مادر در قبر نهادیم" .

مرد بر سر آرامگاه همسر می رود که ناگاه ندایی می شنود که ای کسی که فرزندت را به ما سپردی آن را برگیر!. پدر فرزندش را از قبر بیرون می کند در حالی که زنده است!

در این روایت گرگیج یعنی از گور گرفته شده.

   باید توجه داشت در فارسی گور دو معنا دارد:قبر وگورخر و در بلوچی نیز gowr به همین دو معناست.

نظرات بنده:

 به نظر بنده شاید این نام به معنای گبر (آتش پرست) نیز بی ارتباط نباشد زیرا در متون کهن به گبر نیز گور(مانند تلفظ بلوچی) می گفته اند و دیگر این که در جنوب استان فعل امر" درگیج"(dar geyj) به معنی "جستجو کن" وجود دارد و اگر "گیج" را در " گرگیج" به این معنا بگیریم می شود :جستجو گر گور

برخی نیز کوشیده اند آن را به "قرقیز" مرتبط سازند.

   منطقه ی گوربند(gowrband) در اطراف زاهدان نیز مطئنا اگر ریشه شناسی معنایی شود می تواند در روشن کردن معنای اصلی "گرگیج" کمک کند.

   اما اسامی مختلف در طول زمان معنای اولیه ی خود را از دست می دهند،مثل "پس" که در گذشته معنی "دام" داشته و اکنون معنی "گوسفند" یا "استاد" که معنی اش این است که :می ایستد و درس می دهد. مثلا اگر بگوییم: استاد احمدی،نمی توانیم بگوییم معنی اش می شود:آن که می ایستد و درس می دهد احمدی است؛ بلکه باید با توسع معنی شود.بنابراین بهتر است تا روشن شدن معنی"گرگیج" آن را با توسع معنایی "دلیر و شجاع" یا "انسان شگفت" معنی کنیم. 

دکترجلاالدین گرگیج کلک بلوچستان